New York Times đào sâu về chuỗi các vụ tự tử của người nổi tiếng
1008
Nhìn từ bên ngoài, Takeuchi Yuko dường như có một cuộc sống vàng son. Cô đã ba lần giành được giải thưởng diễn xuất hàng đầu của Nhật Bản và gần đây đã sinh đứa con thứ hai. Mỹ nhân sở hữu vẻ đẹp duyên dáng ấy đã xuất hiện trong Confidence Man JP the movie - bộ phim thắng đậm phòng vé vào năm ngoái và quảng cáo cho một nhãn hiệu ramen hàng đầu.
Thế nhưng Takeuchi Yuko đã chọn cách kết thúc sinh mạng ở tuổi 40 tuổi vào cuối tháng trước. Không ai có thể biết tường tận những nỗi dằn vặt ẩn giấu đằng sau gương mặt tươi cười, nhưng trong một xã hội Nhật Bản coi trọng “gaman” - sự chịu đựng hoặc sự từ chối bản thân - nhiều người cảm thấy áp lực phải che giấu những cuộc đấu tranh cá nhân của họ. Gánh nặng càng lớn đối với những người nổi tiếng, những người mà thành công nghề nghiệp phụ thuộc vào việc xây dựng một hình tượng hoàn mỹ.
Takeuchi Yuko là người gần nhất trong số các ngôi sao điện ảnh và truyền hình Nhật Bản đã tự kết liễu đời mình trong năm nay. Cái chết của cô diễn ra chưa đầy hai tuần sau cái chết của một nữ diễn viên khác, Ashina Sei, 36 tuổi, và hai tháng sau khi Miura Haruma, 30 tuổi, một diễn viên nổi tiếng, được phát hiện chết trong nhà riêng.
Mới đầu năm nay, Kimura Hana, một đô vật chuyên nghiệp và ngôi sao của chương trình truyền hình thực tế Terrace House, đã tự kết liễu đời mình sau khi bị tấn công không ngừng trên mạng xã hội. Ngoài Kimura, những trường hợp còn lại không có chút dấu hiệu đau buồn nào trước khi mất.
Cái chết của những nghệ sĩ được lặp lại bởi sự gia tăng đáng báo động của các vụ tự tử trong cộng đồng nói chung của Nhật Bản ở thời kỳ đại dịch virus corona chủng mới, sau một thập kỷ nỗ lực giảm tỷ lệ tử cao nhất trên thế giới. Các nhà chức trách đã báo cáo mức tăng gần 16% số vụ tự tử trong tháng 8 so với một năm trước đó, với con số tăng vọt 74% ở các cô gái vị thành niên và phụ nữ trong độ tuổi 20 và 30.
Shimizu Yasuyuki, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Biện pháp Đối phó Tự sát Nhật Bản cho biết: “Là một xã hội, chúng tôi cảm thấy mình không thể bộc lộ những điểm yếu của mình, và chúng tôi phải cố gắng khắc phục tất cả. Không chỉ mọi người cảm thấy như họ không thể đến gặp chuyên gia tư vấn hoặc chuyên gia trị liệu, mà nhiều người còn cảm thấy họ thậm chí không thể bộc lộ điểm yếu của mình cho những người thân xung quanh.”
Các lý do các vụ tự sát cá nhân luôn rất phức tạp. Và nhiều đặc điểm mà người Nhật cảm thấy phổ biến là: Họ cũng như nhiều người khác, cảm thấy sự tàn nhẫn của mạng xã hội, nơi mọi người phải nuôi dưỡng một câu chuyện về thành công và hạnh phúc vĩnh cửu. Ông Shimizu phát biểu: “Đây chắc chắn có thể là nguyên nhân khiến bạn rơi vào vòng xoáy trầm cảm” nếu thực tế của bạn không khớp với bức chân dung được người khác mường tượng.
Ngay cả khi tránh xa các phương tiện truyền thông xã hội, người Nhật vẫn có xu hướng xây dựng một hình ảnh tích cực. Có một sự phân chia chặt chẽ giữa “uchi” (bên trong) và “soto” (bên ngoài), họ không muốn thể hiện những cảm xúc hỗn loạn trong lòng. Mọi người cũng cảm thấy rằng họ phải tuân thủ các quy tắc và không nổi bật theo những cách có thể bị coi là gánh nặng cho người khác.
Trong thời kỳ đại dịch, khuynh hướng xã hội này đã thực sự giúp đất nước tránh được sự gia tăng số ca tử vong, bởi vì công chúng tuân theo các đề xuất về việc đeo khẩu trang, tránh các địa điểm đông đúc, ở yên trong nhà, thực hành vệ sinh tốt và tránh xa xã hội mà không bị áp đặt một lệnh cấm nghiêm ngặt.
Matsumoto Toshihiko, giám đốc trung tâm cai nghiện ma túy thuộc Trung tâm Thần kinh và Tâm thần Quốc gia thuộc Viện Sức khỏe Tâm thần, cho biết: “Theo nghĩa này, chất lượng không quá cao là một lợi thế. Tuy nhiên, điều này cũng có nghĩa là về mặt sức khỏe tâm thần, mọi người không muốn tìm kiếm sự giúp đỡ và tránh xa đám đông”.
Tuy nhiên, sự giúp đỡ chính xác là điều mà nhiều người cần trong thời kỳ đại dịch: Một số bị mất việc hoặc trải qua những thay đổi mạnh mẽ trong công việc, trong khi nhiều người khác không thể dành thời gian cho bạn bè hoặc bị cắt đứt việc thăm viếng gia đình.
Đặc biệt, phụ nữ đã bị đẩy vào những tình huống căng thẳng. Trong thời kỳ trường học đóng cửa và nhiều nhân viên làm việc tại nhà, các gia đình chen chúc nhau trong những ngôi nhà nhỏ. Nam giới đột nhiên dành nhiều thời gian hơn ở nhà để tập trung vào công việc nội trợ và chăm sóc con cái, nhưng vẫn có nhiều người đùn đẩy phần lớn việc này cho vợ. Tiến sĩ Matsumoto nói: “Có những phụ nữ nội trợ và giờ chồng ngồi làm việc ở nhà, điều này có thể rất ngột ngạt đối với phụ nữ.”
Vào những năm 1990, sau cuộc suy thoái kinh tế tàn phá khiến hàng trăm nghìn người bị sa thải, các vụ tự tử ở Nhật Bản bắt đầu gia tăng đáng kể khi hầu hết đàn ông trung niên cảm thấy sự xấu hổ và căng thẳng vì thất nghiệp đột ngột. Hiện nay, vai trò của nữ giới thay đổi, ngày càng có nhiều người đang phải xoay sở giữa công việc và cuộc sống gia đình. Kitanaka Junko, nhà nhân chủng học y tế tại Đại học Keio, cho biết căng thẳng có thể dẫn đến nhiều vụ tự tử hơn ở phụ nữ.
Đối với những người nổi tiếng, áp lực xã hội bình thường có thể được nhân lên bởi sự kỳ vọng của hàng triệu người hâm mộ. Và không giống như ở Hoa Kỳ, nơi những người nổi tiếng giờ đây nói chuyện cởi mở hơn về việc tìm kiếm sự trợ giúp tâm lý, hành vi như vậy phần lớn bị cấm kỵ ở Nhật Bản, nơi phát triển các dịch vụ sức khỏe tâm thần chậm hơn, mặc dù đã có một số cải thiện.
Tsuda Tamaki, một nhà sản xuất truyền hình cho biết: “Nếu bạn là một người được chú ý và giới truyền thông phát hiện ra rằng bạn đang được hỗ trợ về sức khỏe tâm thần, điều đó sẽ ảnh hưởng xấu đến bạn và sự nghiệp của bạn. Nếu bạn ra ngoài một lần vì bệnh tâm thần, đó là hình ảnh sẽ gắn liền với thương hiệu của bạn mãi mãi. Và khi điều đó xảy ra, ngày càng có ít lời mời làm việc hơn”.
Đại dịch đặc biệt khó khăn đối với những người kinh doanh chương trình, vì việc sản xuất phim và truyền hình đã bị đình chỉ hoặc thay đổi do các yêu cầu phòng tránh sự lây lan của virus. Bà Tsuda tiếp tục: “Mọi người trong ngành giải trí đã mất hợp đồng biểu diễn ngay lập tức khi virus gây bệnh tấn công, vì vậy đó thực sự là một cú sốc nặng nề. Rất nhiều trong số những diễn viên này đã bị công ty quản lý bỏ trống lịch trình trong vài tháng qua.”
Ngay cả khi tạm dừng công việc cũng có thể gây ra sự bất an về việc thua kém một nhóm nghệ sĩ biểu diễn trẻ đang chờ đợi được ví như những ngôi sao mới nhất.
Shizume Hiromichi, một nhà sản xuất truyền hình cho biết: “Thật không may, với tâm lý của người Nhật, chúng ta có xu hướng tự trách mình. Những người làm trong lĩnh vực giải trí nghĩ rằng ‘có lẽ tôi không được thuê bởi vì tôi không đủ giỏi’.”
Tuy nhiên, sự đồng cảm của công chúng có thể bị hạn chế, các ngôi sao nhanh chóng bị chỉ trích vì bất kỳ hành vi nào mà người hâm mộ cho là thần tượng đã phản bội họ. Ngay cả khi chết, Takeuchi Yuko, một nữ diễn viên từng đoạt giải thưởng, vẫn bị lên án, bao gồm cả những ám chỉ về sự giàu có và tiện nghi vật chất của cô.
"Takeuchi Yuko, tôi không thể tin rằng bạn lại vô trách nhiệm đến mức sinh con, rồi tự tử chỉ vài tháng sau đó", một người viết trên Twitter.
“Giá thuê căn hộ của Takeuchi Yuko là 1,85 triệu yên”, tương đương khoảng 17.600 USD, một người khác đăng, "Điều này có nghĩa là tiền không thể làm cho chúng ta hạnh phúc?"
Tại cuộc họp báo một ngày sau khi nữ diễn viên qua đời, Kato Katsunobu, Chánh văn phòng nội các của tân Thủ tướng Suga Yoshihide, cho biết ông lo ngại rằng các báo cáo về việc người nổi tiếng tự tử có thể khiến người khác cũng muốn tự tử theo.
Ông nói: “Để mọi người không cảm thấy bị cô lập với những lo lắng của riêng mình, chúng ta phải cùng nhau xây dựng một xã hội nơi chúng ta có thể ủng hộ và dõi theo nhau một cách nồng nhiệt.”
Các chuyên gia về tự tử cho biết họ cảnh giác với những lời hứa mơ hồ của chính phủ.
“Họ nói rằng chúng ta nên tạo ra một xã hội mà không ai cảm thấy cô đơn”, Ueda Michiko, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Waseda ở Tokyo, người đã nghiên cứu về vấn đề tự tử, chia sẻ. “Nhưng như một kế hoạch điển hình của bất kỳ kế hoạch nào của chính phủ Nhật Bản, không có kế hoạch cụ thể. Chúng ta không thể thay đổi xã hội trong một ngày.”
Nguồn dịch: The New York Times
