Higashino Keigo - Người giấu nỗi buồn vào từng dòng văn dung dị
4036
Sơ lược về tác giả
Tác giả Higashino Keigo sinh ngày 04/02/1958 tại Osaka. Tốt nghiệp ngành Kĩ thuật điện tử, ông vừa làm việc song song với viết tiểu thuyết từ năm 1981. Năm 1985, ông giành được giải Edogawa Rampo lần thứ 31 cho tiểu thuyết đầu tay Houkago. Chính thời điểm ấy, ông quyết định từ bỏ công việc hiện tại để lên Tokyo, chuyên tâm theo đuổi sự nghiệp viết tiểu thuyết với tư cách chính thức là một nhà văn.
Năm 1999, ông đạt giải Japan Mystery Writers Association Award với tiểu thuyết Himitsu. Tiểu thuyết này nhanh chóng nổi tiếng và được chuyển thể thành phim điện ảnh cùng tên cùng năm với sự tham gia của nữ diễn viên nổi tiếng Hirose Ryoko và nam diễn viên kì cựu Kobayashi Kaoru. Đạo diễn Vincent Pérez đã làm phim The Secret dựa theo phim điện ảnh này. Năm 2010, tiểu thuyết Himitsu lần nữa được chuyển thể thành phim truyền hình, vai nữ chính do diễn viên Shida Mirai đảm nhận.
Năm 2005, ông nhận giải Naoki lần thứ 134 cho Yogisha X no Kenshin. Trong năm 2006, tiểu thuyết này tiếp tục chiến thắng danh hiệu Tiểu thuyết trinh thám giả tưởng Nhật Bản xuất sắc nhất năm tại Bảng xếp hạng Kono Mystery ga Sugoi! 2006 và Tác phẩm giả tưởng xuất sắc nhất tại Honkaku Mystery Award. Yogisha X no Kenshin còn nhận được giải Tiểu thuyết nhất định phải đọc theo bình chọn của Hiệp hội thư viện Hoa Kì năm 2012. Phim điện ảnh cùng tên chuyển thể từ tiểu thuyết gốc ra mắt năm 2008 đã đứng top 3 phim có doanh thu cao nhất năm tại Nhật. Mới đây, Trung Quốc vừa remake lại tác phẩm điện ảnh này, đánh dấu sự tái hợp sau 13 năm của hai ngôi sao Hoàn Châu Cách Cách là Tô Hữu Bằng trong vai trò đạo diễn và Lâm Tâm Như vào vai nữ chính.
Tính đến thời điểm hiện tại, số lượng tác phẩm của Higashino-sensei đã trên 80 tác phẩm và số lượng bán ra đã tính bằng triệu bản. Các tác phẩm ra đời đã liên tục được đề cử và đạt khá nhiều giải thưởng danh giá cả trong và ngoài nước. Rất nhiều tác phẩm của ông đã được dịch sangtiếng Anh, Trung, Hàn và một số tác phẩm nổi bật cũng đã được chuyển ngữ và xuất bản tại Việt Nam trong vài năm gần đây.
Số lượng phim truyền hình, điện ảnh chuyển thể từ các tác phẩm của Higashino-sensei cũng rất nhiều và con số ấy đã lên đến trên 50. Tại Nhật, series phim truyền hình trinh thám Galileo chuyển thể từ tiểu thuyết Galileo của tác giả đã rất thành công. 11 truyện ngắn của ông cũng đã được chuyển thể thành một bộ phim liên hoàn Mokuyo Gekijo – Higashino Keigo Mysteries vào năm 2012. Các quốc gia khác như Pháp, Trung và Hàn cũng đã chuyển thể các tác phẩm trinh thám của ông thành phim và đạt được thành công cả về doanh thu lẫn phê bình.
Tuy được mệnh danh là bậc thầy trinh thám Nhật Bản nhưng ngoài thế mạnh là dòng tiểu thuyết bí ẩn, ông còn viết tiểu luận, tiểu thuyết đề tài tâm lí xã hội và cả truyện cho thiếu nhi. Đối với truyện dành cho thiếu nhi, phong cách viết của ông sẽ khác hẳn, nhất là việc ông không sử dụng nhiều nhân vật trong các tác phẩm này.
Ông từng đảm nhiệm vị trí Chủ tịch thứ 13 của Hội nhà văn trinh thám Nhật Bản từ năm 2009-2013.
Những đặc trưng trong tác phẩm của nhà văn
1. Giọng văn dung dị và tỉnh táo
Kể chuyện từ điểm nhìn của ngôi thứ ba, không phán xét đúng sai, không bày tỏ thương cảm, oán ghét là đặc trưng thường thấy trong các tác phẩm của nhà văn. Higashino-sensei để cho người đọc tự cảm nhận mọi việc bằng trái tim của mình và dùng lí trí để tự đưa ra những nhận định thay vì bày tỏ quan điểm của mình. Những câu chữ súc tích, rành mạch, giản dịcủa ông cũng khiến độc giả dễ tiếp cận hơn với những lượng thông tin chuyên môn được cho vào tiểu thuyết cũng như giữ sự tập trung vào mạch truyện, những diễn biến được kể.
2. Tiểu thuyết trinh thám nhưng không trinh thám
Thuộc thể loại trinh thám, nội dung xoay quanh những vụ giết người và quá trình truy tìm thủ phạm nhưng các tiểu thuyết của ông không đi theo hướng thu thập các chứng cứ và lần dò xem thủ phạm chính là ai. Nét đặc trưng trong tiểu thuyết của ông chính là danh tính thủ phạm đã được tiết lộ ngay từ đầu. Thế thì còn gì thú vị? Chính vì người đọc có thể dễ dàng đoán biết ai là kẻ sát nhân khi vừa mới bắt đầu tiểu thuyết nhưng không tài nào buộc tội được kẻ đó mà phải đi tìm động cơ và phương thức gây án chỉ được hé lộ ở cuối cùng tác phẩm đã hấp dẫn người đọc. Đại diện tiêu biểu cho phong cách này là hai tác phẩm Seijo no Kyusai và Byakuyako.
Mặt khác, tuy là trinh thám nhưng nhà văn lại tập trung rất nhiều vào tâm lí nhân vật. Mỗi nhân vật trong tiểu thuyết đều có số phận bi đát riêng, có những nỗi đau dai dẳng ám ảnh từ quá khứ. Khi người đọc càng lần tìm sự thật của vụ án thì họ càng bị cuốn vào thế giới lạnh lẽo, cay đắng của các nhân vật, vừa muốn cảm thông vừa muốn ruồng bỏ những số phận ấy.
3. Trinh thám: không phải đẫm máu, mà đẫm nước mắt
Bởi vì cốt lõi là trinh thám nhưng tác giả lại đào sâu tâm lí nhân vật nên khi khép lại một tác phẩm trinh thám nào đó của Higashino Keigo, người ta sẽ nhớ đến những vụ giết người được tính toán tinh vi, sắp xếp hoàn hảo, cách thức dã man thì ít mà bị day dứt, ám ảnh, thậm chí giằng xé cho những số phận đã chứng kiến trong tác phẩm thì nhiều. Khi tất cả được sáng tỏ, người ta cũng không còn thiết tha nữa, vì điều đọng lại trong lòng chỉ còn là những nỗi xót xa.
4. Tính khoa học chặt chẽ
Higashino Keigo từng là một kĩ sư, lại có hiểu biết sâu rộng về tự nhiên, luật pháp, xã hội, y học nên các thuật ngữ chuyên môn, thông tin khoa học đưa vào rất chính xác, chi tiết. Với tư duy logic, việc chắp nối những nhân vật, tình tiết tưởng như rời rạc, thừa thãi của tác giả đã tạo nên tổng thể chặt chẽ.
5. “Đá chéo sân” vẫn làm xiêu lòng độc giả
Thế mạnh của Higshino-sensei là dòng tiểu thuyết trinh thám kì bì nhưng một khi ông quyết định lấn sân sang những thể loại nhẹ nhàng hơn, độc giả vẫn đó nhận rất nhiệt tình bởi ông luôn biết cách đem cái hay từ thể loại này sang thể loại khác mà vẫn rất ngọt tay. Khi mạnh dạn khai thác những vấn đề đau đớn trong xã hội như án tử hình, việc hiến tạng… tác giả đã thuyết phục được người đọ bằng ngòi bút suy tư cùng sự uyên thâm dày dặn của mình. Hay với Namiya Zakkaten no Kiseki, độc giả vẫn sẽ không hề phải thất vọng. Đọc tác phẩm, chúng ta vẫn sẽ thấy chất văn dung dị, kiểu vào đề quen thuộc - những câu chuyện nhỏ tưởng như chẳng liên quan, vẫn sẽ là những nhân vật giàu tình cảm… Tất cả hỗ trợ cho nhau để tạo nên một tác phẩm tròn vẹn.
6. Nỗi buồn cũ kĩ
Trong các tiểu thuyết trinh thám, người ta đều cảm nhận được nỗi buồn đặc quánh, đè nén trong những từ ngữ nhẹ nhàng, dung dị của Higashino Keigo. Và dù ở thể loại tâm lí xã hội, kì ảo, dù kết cục đẹp thì nỗi buồn, sự cô đơn vẫn hiện diện trong không khí tác phẩm. Những nỗi buồn ấy, có thể là thời đại, có thể từ ngoại cảnh, có thể trong tận sâu cõi lòng nhân vật… Chúng khiến người ta vừa cảm thấy xa xưa, cũ kĩ, vừa khó lòng nguôi ngoai, cứ như đã hòa quyện với sự trắc ẩn của bản thân từ lâu lắm.
Điểm qua các tác phẩm đã xuất bản ở Việt Nam
1. Phía Sau Nghi Can X (Tựa gốc: Yogisha X no Kenshin)
Phía Sau Nghi Can X là tiểu thuyết đầu tiên trong series Tantei Galileo của Higashino-sensei. Tác phẩm phát hành năm 2005 tại Nhật và bước vào thị trường sách ngoại văn của độc giả Việt bốn năm sau đó.
Câu chuyện bắt đầu khi người phụ nữ tên Hanaoka Yasuko vì bảo vệ con gái đã giết chết người chồng cũ từng hành hạ mình.Dưới sự giúp đỡ che đậy của người hàng xóm thiên tài toán học lỡ thời - thầy giáo Ishigami Tetsuya, hai mẹ con chị êm xuôi vượt qua những tra khảo của cảnh sát. Tuy nhiên, liệu sự thật có thể mãi mãi bị che giấu khi Ishigami đối đầu với Yukawa Manabu – một giáo sư vật lí thiên tài?
2. Bí Mật Của Naoko (Tựa gốc: Himitsu)
Là niềm vui hay nỗi khổ, là may mắn hay bất hạnh khi sau tai nạn, người vợ của ta trở về trong thân xác đứa con gái chưa qua tuổi dậy thì? Nhân vật Heisuke đã phải đối mặt với điều ấy suốt mười mấy năm dài và Naoko – vợ anh, trong thân xác đứa con gái duy nhất của họ cũng thế. Nếu đã từng xem qua các phim chuyển thể từ tiểu thuyết này, bạn nhất định phải đọc nó, để thấu cảm hơn với tâm trạng nhân vật Heisuke.
3. Bạch Dạ Hành (Tựa gốc: Byakuyako)
Lấy bối cảnh năm 1972, tác phẩm đặt vấn đề với việc ông chủ một tiệm cầm đồ bị sát hại ở Osaka. Nghi phạm trong vụ án cũng tự tử và vụ án khép lại đầy bế tắc. Sau đó, con trai nạn nhân Ryoji và con gái nghi can Yuhiko lớn lên theo cách mà như tựa đề tác phẩm, đi dưới đêm trắng. Tại sao không phải là dưới ánh mặt trời rực rỡ, chói chang? Sao số phận lại khắc nghiệt như thế, sao cuộc đời Ryoji và Yuhiko lại thành ra như thế? Tại sao…
Bạch Dạ Hành rất nặng nề, u ám nhưng lại là một trong những tác phẩm rất đáng đọc của ông. Tác phẩm đứng thứ 13 trong số 100 tiểu thuyết trinh thám Nhật Bản xuất sắc nhất mọi thời đại vào năm 2012.
4. Điều Kì Diệu Của Tiệm Tạp Hóa Namiya (Tựa gốc: Namiya Zakkaten no Kiseki)
Có lẽ, tiểu thuyết này là tác phẩm tươi sáng nhất của tác giả Higashino Keigo bởi nó không bắt đầu bằng những án mạng, không mang tính trinh thám, suy luận, dẫn giải hóc búa và có kết thúc dễ chịu nhất. Câu chuyện khởi đầu với việc ba tên trộm Atsuya, Shota và Kohei trốn vào ngôi nhà hoang từng là tiệm tạp hóa vài chục năm về trước. Nơi đây, ông chủ từng nhận trả lời những bức thư giải bày tâm tư của nhiều người xa lạ gửi đến. Trong đêm đó, ba tên trộm cũng nhận được một bức thư.
Điều Kì Diệu Của Tiệm Tạp Hóa Namiya thật sự là một điều kì diệu cho những tâm hồncô đơn, lạc lối. Vì ở tiệm tạp hóa, người ta được ủi an, cổ vũ và cả những tờ giấy trắng gửi đến vẫn sẽ được trả lời, bằng sự chân thành tận đáy lòng.
5. Thánh Giá Rỗng (Tựa gốc: Utsuro na Jyujika)
Có hai vụ án mạng đau lòng xảy ra với một gia đình trong tác phẩm. 11 năm vế trước, con gái vô tội của Nakahara bị giết bởi một tên trộm. Anh và người vợ Sayako đã cố gắng đưa tên hung thủ ra trước pháp luật và hắn bị kết án tử hình. 11 năm sau, vợ anh lại bí giết hại. Mất mát, đau thương, Nakahara dốc sức đi tìm chân tướng và phát hiện ra mối liên hệ cũng như bí mật kinh hoàng đằng sau hai vụ án.
Tại Nhật, sau hơn một tuần phát hành, tiểu thuyết này đã đứng đầu bảng xếp hạng Oricon. Đến với Thánh Giá Rỗng, độc giả sẽ phải trăn trở, liệu tử hình là án phạt thích đáng hay tàn nhẫn, giết kẻ thủ ác rồi thì người bị hại có sống lại hay gia đình họ có bớt đau thương, yêu thương là đúng nhưng thể hiện sai phải chăng là hoàn toàn sai, án phạt nào là tuyệt đối hoàn hảo cho những lỗi lầm...
6. Hoa Mộng Ảo (Tựa gốc: Mugenbana)
Một viên cảnh sát bị giết hại trên đường ra ga tàu điện đi làm bởi một người điên trên phố. Mấy mươi năm sau, một ông cụ cũng bị giết chết trong khi tải sản vẫn nguyên vẹn, trừ một chậu hoa không tên. Rino, cháu gái ông cụ, đã quyết tâm đi tìm sự thật về cái chết của người ông và rồi cô bị vướng vào lời nguyền “kẻ nào theo đuổi loài hoa mộng tưởng, sớm muộn cũng sẽ hủy hoại bản thân mình”.
Có lẽ, so với Phía Sau Nghi Can X và Bạch Dạ Hành, nhiều độc giả cho rằng tác phẩm không ám ảnh bằng. Nhưng hãy đọc thử xem và khám phá rốt cuộc hoa mộng ảo ẩn chứa điều gì.
7. Ngôi Nhà Của Người Cá Say Ngủ (Tựa gốc: Ningyo no Nemuru Ie)
Lấy đề tài tâm lí xã hội, Ngôi Nhà Của Người Cá Say Ngủ kể về một cặp vợ chồng định li hôn khi cô con gái Mizuko vào cấp một. Tuy nhiên, sau tai nạn ở bể bơi, cô bé rơi vào trạng thái chết não nhưng kì diệu thay tim em vẫn đập bình thường. Và mẹ cô bé, người vẫn nuôi hi vọng em có thể tỉnh dậy, phải đưa ra lựa chọn có nên hiến tạng của em khi mà tim em vẫn đập.
Đây là tác phẩm mới nhất của Higashino-sensei về với độc giả Việt. Không chỉ là y học, ràng buộc pháp luật, Ngôi Nhà Của Người Cá Say Ngủ là cõi lòng người mẹ rất mực thương con, thương đến đau lòng.
