Nhật Bản: Làm thế nào để ngăn chặn tội ác tự hủy hoại trên tàu điện?
596
Đây là chuyến tàu tốc hành hạn chế từ Hachioji đến Shinjuku. Sau đó anh ta vung dao chém loạn xạ, lần lượt đâm 9 người bị thương, trong đó có một người đàn ông khoảng 60 tuổi bị đâm vào vùng bụng bất tỉnh. Anh ta đã sử dụng một chất lỏng đựng trong chai PET mang theo để phóng hỏa ngay trên toa tàu. Ban đầu người ta nghĩ đó là dầu lửa, nhưng sau đấy có tin là axit clohydric.
Giết người để nhận án tử
Hành khách trên tàu chạy tán loạn sang các toa khác. Khi tàu dừng thì họ tìm cách leo ra ngoài cửa sổ với sự giúp đỡ của những người bên ngoài. 17 người được đưa đến bệnh viện. 31 xe chữa cháy được điều động đến. Khoảng 20 giờ rưỡi thì đám cháy được dập tắt. Nghi phạm tự xưng là Hattori Kyota, 24 tuổi, tóc ngắn, nhuộm vàng, thắt cà vạt và mặc bộ vest màu tím. Khi đối diện với cảnh sát, trên tay anh cố thủ một con dao, ngay sau đó bị cảnh sát đưa về đồn. Anh ta khai mình làm thế vì muốn được “tử hình”.
"Tôi nghĩ rằng nếu tôi giết hai người trở lên, tôi sẽ bị kết án tử hình. Tôi đã tham khảo vụ án trên Tuyến Odakyu." Sự cố của Tuyến Odakyu là sự cố một người đàn ông dùng dao tấn công một hành khách trên tàu của Tuyến Odakyu vào tháng 8 năm nay.
Một nhân chứng cho biết ban đầu anh ta lấy điếu thuốc trong người ra, châm lửa và bắt đầu hút. Có vẻ như những hành khách để ý điều đó đã bị tấn công trước. Một lần nữa, "tội ác khủng bố tự hủy hoại" của một "kẻ bất khả chiến bại" đã xảy ra.
Cải trang thành chú hề
(c) Warner Bros. Pictures
Joker là một nhân vật không phải phản diện ngay từ đầu. Hắn đã nỗ lực hết mình, nhưng khi ý định tốt đẹp đó bị phản bội, Joker trở thành một tên tội phạm đáng sợ.
Những phiên bản điện ảnh, mà mới nhất là năm 2019, mô tả quá trình của một chú hề tốt bụng trở thành hiện thân của ác quỷ. Phim được khán giả đón nhận cuồng nhiệt, đồng thời dấy lên lo ngại về những tác động bất lợi vào thời điểm phát hành. Nhưng cho đến nay, hóa trang thành Joker vẫn là một lựa chọn phổ biến trong lễ Halloween.
Có phải nghi phạm cũng muốn gửi một loại thông điệp nào đó bằng cách trở thành một chú hề? Có phải hắn muốn nói rằng chúng ta đã bị buộc phải tham gia một "trò chơi vô lý"?
Biện pháp ngăn chặn “phần tử khủng bố liều chết”
Khi được hỏi về biện pháp phòng ngừa, một cảnh sát cho biết: "Hầu như không thể ngăn chặn sự cố kiểu này ngay từ đầu. Cách duy nhất là hành khách phải cảnh giác. Trên thực tế, hầu hết hành khách đều phát cuồng với điện thoại thông minh và không thèm nhìn xung quanh."
Các quan chức cảnh sát chỉ ra rằng việc phòng ngừa sau thiệt hại cũng rất quan trọng.
Điều quan trọng là phải xây dựng và huấn luyện các biện pháp đối phó như dừng tàu ở đâu và cách sơ tán hành khách để đề phòng sự cố như vậy. Hơn nữa, phải làm cho thiết bị thông báo khẩn cấp dễ chú ý hơn và hướng dẫn mọi người cách sử dụng. Việc đưa ra thông báo cũng rất quan trọng. Chẳng hạn như hiển thị bằng chữ lớn. Để phòng ngừa cho loại sự cố này, vật tư y tế khẩn cấp nên được cung cấp trên sân ga của mỗi trạm và nhân viên của trạm cũng cần được đào tạo để ngăn chặn tội phạm và cứu trợ khẩn cấp. Đồng thời phải báo cáo kịp thời, hợp tác với cảnh sát và sở cứu hỏa.
Không chỉ các cơ quan chức năng, doanh nghiệp mà ngay cả hành khách cũng cho rằng những sự cố như vậy có thể xảy ra bất cứ lúc nào và cần phải có sự chuẩn bị cụ thể cho hành khách.
(c) 2021 ELSYS ASIA SECURITY SDN BHD
Cách tiếp cận vĩ mô là sự ra đời của công nghệ tiên tiến. Cụ thể, camera an ninh được lắp đặt tại cửa soát vé của nhà ga sẽ được trang bị phần mềm có tên Defender X. Với những người có suy nghĩ phạm tội, một cơn “run” thoáng qua do căng thẳng tinh thần xuất hiện trên da mặt. Defender X là một công nghệ phát hiện sự "run" xảy ra về mặt sinh lý. Nó hoạt động gần giống với nguyên lý của polygraph (thường được gọi là "máy phát hiện nói dối") và cảm biến Doppler (cảm biến sóng vô tuyến) có thể phát hiện nhịp tim và hô hấp từ khoảng cách xa. Bạn có thể tham khảo phim hoạt hình PSYCHO-PASS để dễ hình dung.
Defender X rất khác "phần mềm nhận dạng khuôn mặt" đang ngày càng trở nên phổ biến. Phần mềm nhận dạng khuôn mặt để phòng chống tội phạm đòi hỏi phải đối chiếu với dữ liệu đã đăng ký nên cần chuẩn bị trước cơ sở dữ liệu về khuôn mặt tội phạm. Điều này lại nảy sinh các vấn đề về nhân quyền. Trong khi đó, Defender X không yêu cầu cơ sở dữ liệu, mà chỉ phát hiện sự căng thẳng ngay và luôn.
Khi kẻ gian đi qua cửa soát vé, nếu Defender X có thể phát hiện ra tình trạng căng thẳng tột độ, nó sẽ tự động thông báo cho nhân viên nhà ga và người soát vé, và nếu có nguy cơ cao hơn, nó sẽ báo cảnh sát bằng chuông báo động.
Mặt khác, phương pháp tiếp cận vi mô là để mỗi người phát hiện và ứng phó với những bất thường ở giai đoạn sớm. Vì mục tiêu đó, chúng ta phải nhận thức rõ rằng bên trong toa tàu là "nơi công cộng". Chuyện có vẻ hiển nhiên, nhưng xét từ góc độ văn hóa với Âu Mỹ, phải nói rằng “tính công cộng” của tàu hỏa Nhật Bản là rất thấp. Đằng sau điều này dường như là khoảng cách giữa sự tự lập về tinh thần và thể chất.
Đa phần người Nhật sẽ dựa dẫm vào “người có thẩm quyền” (theo Amae no Kouzou - The Anatomy of Dependence của Doi Takeo). Đây là cuốn sách bán chạy tiết lộ cấu tạo tinh thần của người Nhật xuất bản năm 1971. Vì sự phụ thuộc này mà sự tự lập về tinh thần không cao. Nhưng người Nhật lại không muốn thừa nhận điều đó, nên quan niệm rằng mình “độc lập” về mặt thể chất. Bạn nghĩ gì về “parasite single” và “hikikomori”?
Chương trình truyền hình thực tế Con Đã Lớn Khôn với tuổi đời hơn 30 năm, ghi lại hình ảnh trẻ nhỏ một mình đi mua sắm, cận cảnh vào những đấu tranh tâm lý của chúng. Ở phương Tây, điều này là xâm phạm quyền riêng tư, là ngược đại trẻ em. Do đó, cuốn sách dành cho trẻ em bán chạy mang tên Hajimete no Otsukai dù đã giành được "Giải thưởng Sách ảnh Mẫu giáo" lại không thể được xuất bản ở Hoa Kỳ. Nhưng ở Nhật Bản, hiệu trưởng một trường mẫu giáo ca ngợi nó là "một cuốn sách quan trọng mang lại cơ hội hỗ trợ các bạn nhỏ tự lập."
Với văn hóa Nhật Bản, người ta đề cao tầm quan trọng của sự phụ thuộc. Cho nên khi con cái hư hỏng, cha mẹ Nhật sẽ đuổi con ra khỏi nhà như một hình phạt. Còn ở phương Tây, trẻ em bị cấm “ra khỏi nhà”. Sự hạn chế tự do (độc lập về tinh thần) là một hình phạt.
Theo đó, “đồng điều” (dựa dẫm vào nhau), tinh thần “chủ nghĩa tập đoàn” (mọi người cùng nhất trí) là mỹ đức của người Nhật, khác với “hiệp điều” (hợp tác với nhau) trong quan niệm tự lập về tinh thần ở Châu Âu và Hoa Kỳ.
Quay lại câu chuyện trên chuyến tàu, ngay cả khi cơ thể của người Nhật không ở nhà, thì tinh thần của họ vẫn đang ở nhà. Ở trên tàu nhưng họ vẫn ăn cơm nắm, hamburger, trang điểm hoặc ngủ ngon lành vì say mèm. Điều này là tối kỵ ở Châu Âu và Hoa Kỳ, người ta không được phép uống và ăn trên tàu. Khung cảnh trên tàu không thoải mái như ở nhà đâu.
Để phát hiện và ứng phó với những bất thường ở giai đoạn sớm, cần phải nhận thức rõ ràng rằng có một "nơi công cộng" bên trong đoàn tàu. Nếu bạn nhận thức được nó, mức độ cảnh giác của bạn chắc chắn sẽ tăng lên.
Trên thế giới, có lẽ chỉ ở Nhật Bản mới bị cấm nghe điện thoại, thế nên hành khách thường cắm cúi nhìn điện thoại thông minh thay vì ngước nhìn và quan sát xung quanh.
Chẳng cần phải quan sát nhất cử nhất động của đối phương như canh gác, thỉnh thoảng nhìn lên và quan sát xung quanh cũng đủ tăng cơ hội phát hiện hành vi phạm tội. Các loài động vật ăn cỏ khi đang ăn cỏ và lá cây trên trảng cỏ vẫn không ngừng cảnh giác. Hãy nâng cao tinh thần cảnh giác giống như chúng.
Bài viết tham khảo ý kiến của Giáo sư Đại học Rissho (Tội phạm học) / Tiến sĩ xã hội học Komiya Nobuo đăng trên Yahoo Japan.
